Στην εποχή μας δεν είναι πια συνηθισμένο πράγμα η αποστολή εορταστικών καρτών!!! Τα παιδιά από πολύ μικρά μαθαίνουν να ανταλλάσσουν μηνύματα με τους συμμαθητές και τις συμμαθήτριές τους, τους φίλους και τις φίλες τους, μέσω των ηλεκτρονικών -"έξυπνων" συσκευών τους. Συσκευές που αποκτούν από πολύ μικρή ηλικία και μαθαίνουν να τις χειρίζονται άριστα και με μεγάλη μάλιστα σβελτάδα... Όχι όμως μόνο τα παιδιά! Αλλά και οι μεγάλοι...Είναι η εποχή βλέπετε!Η εποχή της ταχύτητας! Όλα γίνονται γρήγορα!!! Με το πάτημα ενός κουμπιού...
Το έθιμο λοιπόν της αποστολής καρτών σχεδόν πια έχει καταργηθεί με την αποστολή μηνυμάτων καταρχήν από το κινητό και από την ανταλλαγή ηλεκτρονικών μηνυμάτων μέσω του διαδικτύου και κυρίως του facebook. Φαντάζεστε πως γινόταν το ίδιο πριν από μερικά χρόνια; Όχι, φυσικά!!! Οι άνθρωποι σε όλες τις γιορτές(Πάσχα, Χριστούγεννα, ονομαστικές, γενέθλια...) συνήθιζαν να γράφουν τις ευχές τους σε κάρτες και να τις ταχυδρομούν. Αυτό ήταν το πιο φυσικό, αν γυρίσουμε μερικά χρόνια πίσω...
Έτσι γινόταν και τα Χριστούγεννα!!!Έστελναν σε συγγενείς και φίλους κάρτες χριστουγεννιάτικες... Κάρτες Χριστουγέννων παλιές , σχεδόν σαν χειροποίητες...Τόσο γλυκές και νοσταλγικές! Περιείχαν ευχές απλές και σύντομες, χωρίς πολλά και μεγάλα λόγια!!!! Με χρώμα και όμορφες...Χαριτωμένες σχεδόν... Οι περισσότερες αναπαριστούσαν την Γέννηση, όμορφα χιονισμένα τοπία, οικογενειακές στιγμές χριστουγεννιάτικες, χαρούμενα παιδιά ...
Μέρες πριν τα Χριστούγεννα κατέφθαναν με το ταχυδρομείο. Η επιλογή και η αποστολή της κάρτας ήταν πραγματικά μια ολόκληρη ευχάριστη διαδικασία. Έπρεπε να διαλέξεις μια κάρτα που να μην αρέσει μόνο στον αποστολέα, αλλά και να ανταποκρίνεται στο γούστο του παραλήπτη. Στην συνέχεια έπρεπε να γράψεις κάτι ωραίο με ωραία καλλιγραφικά γράμματα, να αγοράσεις φάκελο και γραμματόσημο και να πας μέχρι το κουτί του ταχυδρομείου της γειτονιάς σου. Από το σημείο αυτό ξεκινούσε και η γλυκιά αναμονή της απαντητικής κάρτας από το πρόσωπο στο οποίο εσύ πρώτος έστειλες...
Η 1η χριστουγεννιάτικη κάρτα σε έντυπη μορφή
Από πότε άρχισε αυτή η αγαπημένη συνήθεια των ανθρώπων;
Πόσο παλιά είναι;
Πότε και για ποιους λόγους εμφανίστηκε η πρώτη έντυπη κάρτα Χριστουγέννων;
Η ιστορία της πρώτης έντυπης χριστουγεννιάτικης κάρτας θα μας πάει πολύ πίσω στον χρόνο... στο μακρινό 1843. Ο Λονδρέζος ζωγράφος Κάλκοτ Χόρλεϊ είναι ο άνθρωπος που σχεδίασε την πρώτη χριστουγεννιάτικη κάρτα την 1η Μαΐου του 1843, έπειτα από παράκληση του καλού του φίλου, Χένρι Κόουλ, δημόσιο υπάλληλο με μεγάλο ενδιαφέρον για την τέχνη και το design.
Henry Cole: Ο δημιουργός της χριστουγεννιάτικης ευχετήριας κάρτας
Ο Κόουλ έβλεπε τις στοίβες αναπάντητης αλληλογραφίας πάνω στο γραφείο του και προβληματιζόταν. Ήταν τόσο πολυάσχολος και δεν είχε χρόνο να απαντήσει σε κάθε ένα από τα γράμματα ξεχωριστά.... Στην Αγγλία της εποχής εκείνης όμως θεωρούνταν αγένεια να μην απαντήσεις στην αλληλογραφία. Έτσι, έπρεπε αναγκαστικά να βρει έναν τρόπο να απαντήσει σε όλους.... Έτσι απευθύνθηκε σε έναν φίλο του καλλιτέχνη, τον J.C. Horsley. Του ζήτησε να σχεδιάσει ένα σκίτσο που είχε σκεφτεί. Μια οικογένεια γύρω από ένα τραπέζι, να γιορτάζει και να πίνει κρασί. Μόλις ο Horsley του έδωσε το σκίτσο, ο Κόουλ το έδωσε σε ένα τυπογραφείο του Λονδίνου, ζητώντας χίλια αντίτυπα....
Η εικόνα τυπώθηκε σε ένα κομμάτι σκληρού χαρτονιού και στο κάτω μέρος έγραφε «A Merry Christmas and a Happy New Year To You» ("Καλά Χριστούγεννα και Χαρούμενο το Νέο Έτος"). Στην κορυφή υπήρχε η προσφώνηση “TO: (Προς:) _____”, που επέτρεπε στον Κόουλ να εξατομικεύσει τις απαντήσεις του...
Αντιδράσεις για την εικόνα της πρώτης χριστουγεννιάτικης κάρτας
Με την έκδοση της κάρτας προκλήθηκαν κάποιες αντιδράσεις για την εικόνα της, γιατί παρουσίαζε μικρά παιδιά να πίνουν κρασί και πολλοί πίστεψαν ότι ενθάρρυνε την κατανάλωση αλκοόλ από ανηλίκους.
Η εικόνα δημιουργούσε ένα οπτικό τρίπτυχο, που στο κέντρο του απεικονίζει τη χαρά ενός πλούσιου οικογενειακού γλεντιού, ενώ στα δύο του άκρα το «φιλάνθρωπο πνεύμα», δείχνοντας ανθρώπους να χαρίζουν ψωμί και ρούχα σε φτωχούς. Ήταν το 1843, χρονιά έκδοσης και της περίφημης «Χριστουγεννιάτικης ιστορίας» του Ντίκενς, οπότε και η συγκεκριμένη κάρτα αποτυπώνει θεματικά τους δύο κόσμους, των πλούσιων και των φτωχών, που χαρακτήρισαν με την έντονη αντίθεσή τους τη βικτωριανή εποχή και το «αίτημα» της χριστουγεννιάτικης φιλανθρωπίας απ’ τους ευημερούντες, που ακόμη και σήμερα ζωντανεύει ως «εποχική αξία».
Τι απέγιναν οι 1000 κάρτες που ο Κόουλ εκτύπωσε;
Την ίδια χρονιά τυπώθηκαν με τη μέθοδο της λιθογραφίας συνολικά 1.000 κάρτες και χρωματίστηκαν στο χέρι από επαγγελματία με το όνομα Mason. Από αυτές ο Κόουλ κράτησε μόνο την μια, την οποία έστειλε στην γιαγιά του. Από αυτές υπάρχουν ακόμα δώδεκα κάρτες σε ιδιωτικές συλλογές.
Ακολουθώντας το παράδειγμα του Κόουλ
Μέσα σε λίγα χρόνια, αρκετοί πλούσιοι Άγγλοι ακολούθησαν το παράδειγμα του Κόουλ και έστελναν παρόμοιες χριστουγεννιάτικες κάρτες. Μέχρι, όμως, να φτάσει να χρησιμοποιείται από όλους τους πολίτες σε Αγγλία και ΗΠΑ πέρασαν αρκετές δεκαετίες!!!
Οι αγγλικές χριστουγεννιάτικες κάρτες που ακολούθησαν (τυπωμένες με τη μέθοδο της χρωμολιθογραφίας) είχαν ρομαντικό ύφος και, απαραιτήτως, περίτεχνες ανάγλυφες χρωματιστές μπορντούρες. Το κεντρικό μοτίβο απεικόνιζε συνήθως άνθη ή πουλιά επάνω στα κλαδιά, χαρούμενα παιδιά με παιχνίδια και λουλούδια στα χέρια, λιλιπούτειες νεράιδες και ξωτικά και γενικά εικόνες φύσης, παιχνιδιού και χαράς.
Γενικά αποτύπωναν όμορφα χιονισμένα τοπία, με φωτισμένες εκκλησίες και σπιτάκια, τη φιγούρα του Santa Claus, αναμμένα τζάκια, βαρυφορτωμένα από στολίδια δέντρα, μα κυρίως τροφαντά ξανθά αγγελάκια, παιδάκια να παίζουν γύρω από το δέντρο, παιδικά παιχνίδια, την οικογένεια γύρω από το τραπέζι, τη γιαγιά ή τον παππού στο τζάκι και για τους ναυτικούς κάποιο πλοίο να σκίζει τα κύματα των ωκεανών. Η φιλοσοφία όλων αυτών των ευχετήριων καρτών απηχούσε μια ολόκληρη εποχή, την προσδοκία των ανθρώπων για μια καλύτερη ζωή, την ποιότητα ζωής, τις αξίες και τα πιστεύω του Δυτικού πολιτισμού.
Ας δούμε μερικές εικόνες καρτών αυτής της εποχής αλλά και μεταγενέστερης
Πρωτοχρονιάτικες κάρτες
Σε πολλές από τις πρωτοχρονιάτικες κάρτες υπήρχε η ημερομηνία "1η Ιανουαρίου" σε ημερολόγιο, όπως επίσης και σε πάρα πολλές υπήρχαν εικόνες με ζώα... γάτες, σκυλιά, πουλιά... και πάρα πολλά λουλούδια!!! Τέλος σε πολλές από τις ευχετήριες κάρτες για το νέο έτος αναγραφόταν η χρονολογία...
Δείτε σχετικό υλικό και εδώ, πατώντας στην εικόνα κάτω, στο υλικό της συναδέρφου Μαίρης Τσαουσίδου:
Ευχαριστώ πολύ!!!
Ήρθαν... είδαν... είπαν...
ΟΝΟΜΑ: Ιωάννα Π. Πέμπτη, 4/1/2024 8:55μ.μ.
ΣΧΟΛΙΟ: Αγαπημένη μας Σωτηρία !!! Θα ήθελα να σου ευχηθώ «καλή χρονιά», ευλογημένη, με ΥΓΕΙΑ ……ψυχική !! Διαβάζω με υπομονή, αγωνία και εγκαρτέρηση ό,τι ανεβάζεις , ανυπομονώ πάντα για τα επόμενα ….. Πόσα χρόνια πίσω μ' έφερες …. Πόσες θύμισες δεν ξαναζωντάνεψαν ….. Έτυχε όταν ήμουν στο δημοτικό, ο μπαμπάς μου να είναι στη Γερμανία κι αλληλογραφούσαμε συνεχώς . Βέβαια στις γιορτές ήταν πάντα οι μέρες ξεχωριστές είτε ερχόταν είτε όχι, είχαμε πάντα γράμμα με κάρτες ….. τις οποίες φυλάξαμε . Πριν τις διακοπές αφιέρωσα πάνω από τρεις ώρες για να μεταφέρω στους μαθητές μου «τα δικά μου Χριστούγεννα» κι έθιμα . Όμως διαπίστωσα μετά λύπης ότι δυο έδειξαν ενδιαφέρον και αγωνία να μάθουν, να ρωτήσουν, να μεταφέρουν τις σκέψεις τους και να ζωγραφίσουν μια εικόνα από τις τόσες μα τόσες πολλές που διηγήθηκα. Για πρώτη φορά στεναχωρήθηκα παρά πολύ . Πιστεύω ότι έχουν «στεγνώσει» από συναίσθημα τα σημερινά παιδιά κι έχουν στερέψει από «λόγο» προφορικό ή γραπτό. Εύχομαι από την καρδιά μου να παραμείνεις μέχρι το τέλος της καριέρας σου αυτή που είσαι, για να δίνεις απλόχερα λιθαράκια στους νεότερους, έστω και λίγοι να αξιολογούν τη δική σου « εξαίσια» δουλειά! Σε χαιρετώ, πιστεύω ν' ανταμώσουμε κάποια μέρα ! Ιωάννα
ΟΝΟΜΑ: Sotiria Kitsiou Πέμπτη, 4/1/2024 10:18 μ.μ. Ιωάννα μου, σ' ευχαριστώ πάρα πολύ για τα τόσο όμορφα λόγια σου, που με τόση ευγένεια ψυχής καταθέτεις εδώ... με αφορμή αυτό το θέμα που από μόνο του είναι νοσταλγικό και μας γυρίζει πίσω σε αναμνήσεις του παρελθόντος... Τα παιδιά στη σημερινή εποχή, πολύ διαφορετική αυτή η εποχή της νέας γενιάς... έχουν άλλες προσλαμβάνουσες ... που μας στενοχωρεί πολλές φορές αυτό!!!! Γιατί καταλαβαίνουμε πως είναι δύσκολη η επικοινωνία μας και πολλά πράγματα τα βιώνουν και τα κατανοούν αλλιώς!!! Χωρίς να φταίνε και τα ίδια φυσικά, αφού έτσι τα μεγαλώνουμε και οι κοινωνίες είναι διαφορετικές! Όλα έχουν αλλάξει και τα παιδιά ζουν στο σήμερα με τα δεδομένα του σήμερα... Σ΄ ευχαριστώ και πάλι που έκανες τον κόπο να γράψεις εδώ και να καταθέσεις κάτι τόσο "δικό σου"!!! Αν η δουλειά μου είναι όπως λες "εξαίσια" ... θα δείξει στην πορεία. Πάντως σε ευχαριστώ πολύ πολύ!!! Καλή μας συνέχεια με πολλά ή με λίγα "λιθαράκια"... συνεχίζουμε!!!! Σωτηρία